Wyprawa wysokogórska, a medycyna. Cześć II, HAPE i HACE

Wysokogórski obrzęk płuc (HAPE – High Altitude Pulmonary Edema)

Obrzęk płuc w warunkach wysokogórskich jest jednym z objawów ostrej choroby wysokościowej. Mamy z nim do czynienia gdy w pęcherzykach płucnych zamiast powietrza zaczyna gromadzić się płyn przesiękowy, który zaburza oddychanie. Zdrowy człowiek powinien liczyć się z zagrożeniem wystąpienia problemów powyżej poziomu 3000m n.p.m. Objawy zazwyczaj rozwijają się w przeciągu 48 do 72 godzin, jednak zdarzają się przypadki, gdy choroba rozwija się nawet w 24 godziny. Ryzyko wystąpienia HAPE zależy przede wszystkim od szybkości zdobywania wysokości oraz indywidualnej podatności organizmu na niesprzyjające warunki. Najlepszym sposobem na uniknięcie obrzęku jest odpowiednia aklimatyzacja organizmu podczas wyprawy.

Typowe objawy wysokogórskiego obrzęku płuc:

- suchy kaszel

- problemy z uspokojeniem oddechu po wysiłku

- przyspieszony oddech

- duszności podczas odpoczynku

- sine wargi i paznokcie

- uczucie dyskomfortu w klatce piersiowej

- słyszalne odgłosy bulgotania w klatce piersiowej

Postępowanie w przypadku rozpoznania choroby

1. Pozostań z chorym.
2. Zejdź jak najszybciej 500-1000m niżej.
3. Utrzymuj pozycję siedząca partnera.
4. Zadbaj o ciepło poszkodowanego.
5. Podaj Nifedipinę.
6. Podaj Acetazolamid.
7. Jeżeli zejście jest niemożliwe, kontynuuj terapię.

HAPE może doprowadzić do wysokogórskiego obrzęku mózgu (HACE).

Wysokogórski obrzęk mózgu (HACE – High Altitude Cerebral Edema)

Obrzęk mózgu powstaje na skutek zwiększenia objętości całego lub części mózgowia, spowodowanego nadmiernym gromadzeniem się płynu wewnątrzkomórkowego. HACE występuje dużo rzadziej niż AMS czy HAPE. Zazwyczaj występuje powyżej 4000 m n.p.m u osób nieodpowiednio zaaklimatyzowanych. Wspomniany płyn dostaje się do tkanki mózgowej wskutek uszkodzenia bariery krew-mózg spowodowanej wzrostem ciśnienia w mózgu oraz utraty zdolności autoregulacyjnych.

Typowe objawy wysokogórskiego obrzęku mózgu:

- silne bóle głowy

- wymioty

- ataksja czyli zaburzenia koordynacji ruchowej

- brak apetytu

- jakościowe i ilościowe zaburzenia świadomości

Jak rozpoznać Wysokogórski obrzęk mózgu u współtowarzysza wyprawy?

W przypadku podejrzenia wystąpienia przypadłości warto poprosić partenra o wykonanie nastepujących testów:

1. Przy zamkniętych oczach, szybkie naprzemienne dotykanie palcami wskazującymi prawe i lewej dłoni czubka nosa.
2. Przejście„stopkami” po prostej linii.
3. Wyciągnięcie rąk przed siebie w pozycji stojącej przy zamkniętych oczach.
4. Liczenie od 0 do 100.

Postępowanie w przypadku rozpoznania HACE:

1. Pozostań z chorym.
2. Zejdź jak najszybciej 500-1000m niżej.
3. Utrzymuj pozycję siedząca partnera.
4. Podaj Deksametazon.
5. Podaj Acetazolamid.
6. Jeżeli zejście jest niemożliwe, kontynuuj terapię.

Zarówno w przypadku HACE jak i HAPE kluczowa jest samoobserwacja oraz kontrola współtowarzyszy. W razie zdiagnozowania pierwszych objawów należy niezwłocznie podjąć odpowiedni kroki: zastosować zalecaną terapię lekową oraz w miarę możliwość zejść niżej.

Opracowano na podstawie:

alpinmed.blogspot.com

medeverest.pl

wikipedia.pl

Pozdrawiam

Janek Bałabuch